གངས།

པད་མ་ཚེ་བརྟན། དང་པོ། གངས་ནི་ཁ་བའི་དོན་དང་། བུ་མོ་ཞིག་གི་མིང་ཡང་ཡིན་ཏེ། ལོ་བཅོ་ལྔའི་སྔོན་གྱི་མཚན་མོ་ཞིག་ལ་ལུག་རྫི་གཅོད་པས་ཁ་བའི་ཁྲོད་དུ་རྙེད་པའི་བུ་མོ་ཞིག་གི་མིང་ཡིན།མཚན་མོ་དེའི་རྨི་ལམ་ཁྲོད། ལུག་རྫི་གཅོད་པས་རང་གི་ཆུང་མ་ཡིན་ཟེར་བའི་བུད་མེད་ཅིག་གིས་བྱིས་པ་དམར་རྗེན་ཞིག་པང་ནས་ཁ་བ་ལྷབ་ལྷུབ་འབབ་པའི་ཁྲོད་ཚབ་ཚུབ་ངང་སྐྱོད་བཞིན་པ་རྨིས། དེ་ནི་སྟོང་སྣང་གི་ཞིང་ཁམས་ཤིག་སྟེ། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་མངོན་པར་འཕགས་ཤིང་། རབ་དཀར་ཁ་བས་གཡོགས་པའི་ཁོར་ཡུག་ཐམས་ཅད་གསལ་ལྷང་ངེར

༄༅། །བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འཕོ་འགྱུར་བརྟག་དབྱེ་
གནད་ཟིན་གཡུ་ཡི་མེ་ལོང་ཞེས་བྱ་བ།

ལྡོང་ཕྱིང་གུར་བ་རྒྱལ་ལོ། དེ་ཡང་། ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད་ལས།​​​ཆེན་པོའི་འབད་ནས་བསྒྲུབས་པའི་གྲོས།།​ངན་པས་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་འཇོམས།།​ཞིང་བས་ལོ་ཟླར་འབད་པའི་ཞིང་།།​སེར་བས་སྐད་ཅིག་རྡུལ་དུ་རློག །ཞེས་མེས་པོ་གོང་མའི་ཞལ་གསུང་ལྟར་བཟང་པོའི་འབྲས་བུ་བསྒྲུབ་དཀའ་ནའང་ངན་པས་བརླག་སླ་བའི་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་བཅོས་མེད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དང་སྦྱར་ཏེ་བསྟན་པ་ཇི་བཞིན་ཏུ། བོད་མཐོ་སྒང་ཞེས་པའི་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཁོར་ཡུག་སྟེང་རང་རེའི་མེས་པོ་གོང་མ་རྣམ་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགག་འཕྲང་རིང་མོ་བརྒྱུད་དེ་འབད་པས

སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ནུབ་ཕྱོགས་མཚན་ཉིད་སྨྲ་བ་འགའ།

ལྡོང་ཕྱིང་གུར་བ་རྒྱལ་ལོ། སྤྱི་ཚོགས་རིག་པའི་ལྟ་གྲུབ་དང་བསམ་བློ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་མཁན་གྱི་མཚན་ཉིད་སྨྲ་བའི་མཁས་དབང་འགའ་མཆིས་པ་ལས། སྐུ་ཞབས་Immanuel Kant༼༡༧༢༤-༡༨༠༤༽འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཤར་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་སྐུ་གཤེགས་ཏེ་མི་ལོ་༣༠༥་ཡི་རྗེས་སུ་Prussia་ཞེས་པའི་ས་ཆར་འཁྲུངས། ནུབ་ཕྱོགས་དེང་རབས་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཞིང་། ནུབ་ཕྱོགས་པའི་དངོས་སྟོབས་རྗེས་དཔག་སྨྲ་བ་དང་། མྱོང་འདྲིས་ལག་ལེན་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་གཉིས་གཞི་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བ་དང་ཉི་ཤུ་བའི་མཚན་ཉིད་རིག་

ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་མི་གསུམ།

མཁན་ཆེན་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་གྱིས་མཛད། ༼མྱང་ཚ་དཀར་རྒྱན།༽མྱང་ཚ་དཀར་རྒྱན་རང་ལོ་ཉེར་བཞི་ཡིན་དུས། །ཐོས་པ་དགའ་བའི་སྐྲ་མདོག་ཁམ་སེར་ཡིན་དུས། །ཕ་ཡབ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གློ་བུར་ཤི་བ། །ལོ་རྒྱུས་རྣམ་ཐར་སྙན་མོའི་འཇའ་སྣེ་ཟུག་ས། ། འབྱོར་ཕྱུག་མཐོན་པོའི་ས་ནས་སྤྲང་པོར་གྱུར་ཏེ། །ཟས་གོས་ཁ་མདོག་སྡུག་པའི་མྱང་ཚ་དཀར་རྒྱན། །ལ་སྟོད་གུང་ཐང་ཡུལ་གྱི་སྡེ་བའི་ཟུར་ན། །བྱང་མཐའི་སྐྱ་འོད་ནང་གི་སྐར་ཆུང་ཁེར་འདུག ། མཐོན་པོའི་མཁའ་ལ་བཀྲ་བའི་སྐར་ཚོགས་དེ་ཚོའི། །འཆར་ནུབ་དུས་ཀྱི་རིམ་པ་གྲངས་མང་འདས་ཀྱང་། །སྐ

༄༅། །སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་འཇིག་རྟེན་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་ཆེན་པོ་འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་༧སྐྱབས་མགོན་༧རྒྱལ་དབང་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་སྡེའི་ཞབས་པད་དགེ་ལེགས་གཟི་བྱིན་འབུམ་ཕྲག་འབར་བའི་ཁྲིའི་དྲུང་དུ།

 བོད་རྒྱལ་ལོ་༢༡༥༠། བོད་རབ་གནས་ཆུ་ཡོས་ལོའི་བཀྲ་ཤིས་རྫོགས་ལྡན་གནམ་ལོ་གསར་བཞད་ཀྱི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ལ་འཚམས་འདྲིའི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་གྲངས་མེད་དང་། འཛམ་གླིང་ཐུབ་པའི་རྒྱལ་ཚབ་ཆེན་པོ་གང་དེའི་ཞབས་པད་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་ཞིང་། རླབས་ཆེན་ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་དོན་མཐའ་དག་གེགས་མེད་བདེ་བླག་མྱུར་འགྲུབ་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་དམིགས། གནམ་ལོ་གསར་བ་འདིའི་ནང་སླར་ཡང་མཆོག་གསུམ་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་བྱིན་མཐུ་དང་། ཆོས་ཉིད་རྟེན་འབྱུང་བསླུ་བ་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་བདེན་སྟོབས་ཀྱིས་གོང་དུ་ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་དེ་དེ་

༄༅། །སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ་དང་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བསམ་བློ་དབར་གྱི་ནང་འབྲེལ་བརྟག་དབྱེ་སྤྱི་ལམ་དསར་བའི་སྐྱ་རེངས།

ལྡོང་ཕྱིང་གུར་བ་རྒྱལ་ལོ། རིག་གཞུང་ཞིག་གི་རྨང་གཞི་གསར་ཏུ་འདིང་བ་དེ་ནི་ཚོང་རྫས་གསར་བ་ཉོས་ཏེ་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་མི་རིགས་ཤིག་གི་མ་འོངས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་འཕེལ་སྟོབས་དང་འབྲེལ་དམ་ཞིང་། སྔར་མཆིས་རིག་གཞུང་ལ་ངར་ལྡུད་རྐང་གསོ་ལྟ་བུའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་བྱེད་ལས་གལ་གནད་ཅན་ཞིག་ཡིན་པས། ༡༽རིག་གཞུང་དེ་འཛུགས་སའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དང་། ༢༽འཛུགས་རྒྱུའི་རིག་གཞུང་དེའི་རྩ་ལག་གི་རྣམ་གཞག། ༣༽སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དེང་རབས་བསམ་བློ་བཅས་གསུམ་གྱ

༄༅། །སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ་དང་རང་རེའི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་དབར་གྱི་གཞི་མཐུན་ཉིང་སྦྱོར་རིགས་པའི་ཟེགས་མ།

ལྡོང་ཕྱིང་གུར་བ་རྒྱལ་ལོ། བོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ནང་། དངོས་གཙོ་སྨྲ་བ་དང་སེམས་གཙོ་སྨྲ་བའི་རྨང་གཞི་ག་ཚོད་ཡོད་པ་རྟོགས་རྒྱུ་ནི། བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིག་པའི་རྨང་རྡོ་འཇོག་ཐུབ་མིན་གྱི་སྔོན་འགྲོར་སོང་གཤིས། དངོས་གཙོ་དང་སེམས་གཙོ་ཡི་དབྱེ་མཚམས་འབྱེད་བྱེད་ཀྱི་གཞི་རྩ་གང་ཡིན་ངོས་ཟིན་རྒྱུ་གལ་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཞིང་། སྔར་གྱི་དངོས་གཙོ་རྩོད་སྒྲུབ་སྨྲ་བའི་དགོངས་པའི་ཚད་མཚམས་དང་དེའི་བཀག་རྒྱ་རྟོགས་པ་དང་། སེམས་གཙོ་སྨྲ་བའི་གྲས་སུ་བཞག་པའི་ལྟ་གྲུབ་འགའ་ད་ལྟའི་ཚན་རིག་གིས་དངོས་གཙོ་ཡིན་པར་བསྒྲ

༄༅། །གོརྵས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་ཚུལ

མཛད་པ་པོ། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ། ཉེ་དུས་བོད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཅན་འགའ་རེས་ཀྱང་། ལྷ་བཙན་པོ་ཡབ་སྲས་བཞུགས་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་ཐང་རྒྱལ་རབས་དང་། སྟག་གཟིག་གི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ལའང་འཇིགས་ཟིལ་ངོམ་མྱོང་མཁན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་ལ། ཕྱིས་སུ་ཐ་ན་གོརྵས་ཀྱང་བཙན་འཛུལ་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་གི་ཚད་དུ་ལྷུང་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྩ་བ་ནི་ང་ཚོ་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འགྲོ་ལུགས་འདུག་སྟངས་དང་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་བཅས་ལ་ཐུག་ཡོད་ཅེས་རྩོམ་ཡང་བྲིས་ཡོད་འདུག གོརྵ་པས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་པའ

བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་ཚིག་སྐྱོན་སྐོར་གླེང་བ།

ལྷག་པ་ཆོས་འཕེལ། སྤྱི་ལོ་༡༩༦༡ལོར་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་གི་ཞིང་ཁྱིམ་ཕལ་བ་ཞིག་ཏུ་འཁྲུངས། ༡༩༨༥ལོར་བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་ཚན་ཁག་ནས་ཐོན་ཏེ་སློབ་གྲྭ་དེ་གའི་དགེ་རྒན་གྱི་ཕྱག་ལས་གནང་། ད་ལྟ་བོད་ལྗོངས་སློབ་ཆེན་རིག་གཞུང་སློབ་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དང་འབུམ་རམས་པའི་འཛུབ་སྟོན་དགེ་རྒན་ཡིན། བརྩམས་ཆོས་ལ《བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས》(སྟོད་ཆ་དང་སྨད་ཆ)དང《རྩོམ་རིག་གི་རྩོམ་ལུས་རྣམ་གཞག》 《རྩོམ་གཞུང་བློ་གསར་འཇུག་སྒོ》(མཉམ་ལས)《བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་གཅེས་བསྒྲིགས》(མཉམ་ལས)《འཛམ་གླིང་རྩོ

ཁྱིམ་ནས་མངོན་པར་བྱུང་བའི་ཚོར་སྣང་།

༼༡༽དམར་ཆུང་སེམས་པ་གཙང་པོའི་ཆུ་ལ་བསྐྱུར།།རྒྱ་སེའི་མེ་ཏོག་ཐལ་བའི་གསེབ་ཏུ་བོར།།གནག་སྣུམ་སྐྲ་ལོ་རལ་གྲིའི་ཟས་ལ་བྱིན།།འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་བཞི་ཤད་རྫོགས་ཚིག་བྲིས། ༼༢༽གྱེས་ཁའི་ཕྱི་མིག་མདུན་ནས་རྒྱབ་ཏུ་འཕངས།།ཕ་ཡུལ་རི་ལྗོངས་ན་བུན་གསེབ་ཏུ་བསྐྱུར།།ན་གཞོན་ང་དང་སྟོན་གྱི་ཤིང་ལོ་གཉིས།།ལས་ཀྱི་རླུང་གིས་ཕྱོགས་མེད་གནས་སུ་སྤུར།། ༼༣༽ནུབ་ཁའི་ཉི་འོད་གསེར་ཏོག་ངོས་སུ་འཁྱུད།།བྱེའུ་ཆུང་འཇོལ་མོ་བྱ་འདབས་པང་དུ་བསྙེགས།།དགུང་ཁའི་གཟིམ་དུང་དལ་གྱིས་གཉིད་དུ་ཡུར།།ལྷིང་འཇགས་དགོན་པའི་མཚན་མོ་བག་རེ་ཕེབས།

ལོ་ཆེན་རིན་ཆེན་བཟང་པོར་བསྔགས་པའི་རབ་བྱེད།

ཞང་ཞུང་ཆོས་དབང་གྲགས་པས་བརྩམས།  ༄༅། །ན་མཿ ཤྲི་གུ་རུ་རཏྣབྷདྲ་ཡེ། དཔལ་ལྡན་ཡོན་ཏན་སྦྲང་རྩིའི་དོག་པ་ཡིས། ། འཁྱུད་པའི་ཞབས་སེན་རེག་པའི་དགེ་མཚན་ཅན། ། ལྷ་དབང་གཙུག་གི་མཚོ་སྐྱེས་ཕྲེང་བ་ཡིས། ། འགྲོ་འདིའི་སྤྱི་བོ་རྟག་ཏུ་མཛེས་གྱུར་ཅིག ། ཚོགས་གཉིས་རིན་ཆེན་མ་ལུས་གཅིག་བསྡུས་པ། ། སྐལ་བཟང་བསོད་ནམས་ཕུང་པོ་ཡ་མཚན་ཞེས། ། མཁས་མང་དེད་དཔོན་ཚོགས་འདིས་བསྟོད་པའི་གླུ། ། སྦྱར་བས་ཐུབ་བསྟན་མཚོ་ཆེན་གང་བར་གྱུར། ། ཀེ་ལ་ཤས་མཚོན་བྱང་དུ་དགེ་སློང་མཆོག ། བྱ་ཡི་གདོང་ཅན་ཐུབ་བསྟན་དམིགས་བུ་ཞིག །

རང་གི་གསར་རྩོམ་ཉམས་མྱོང་དང་འབྲེལ་ནས་གླེང་བ།

དཔལ་མོ་ཡིས་བརྩམས། གླེང་གཞི།ད་ལོའི་དགུན་གནང་གི་སྐབས་སུ་ང་རང་ཕ་ཡུལ་མཚོ་སྔོན་པོའི་འགྲམ་ན་ཡོད་པའི་ཉིན་ཞིག་ལ།《མི་རིགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག》རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལྡོང་བུ་ལགས་ཀྱིས་རྩོམ་བརྡ་ཞིག་བཏང་ཡོང་སྟེ། བོད་མོའི་རྩོམ་རིག་གི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱིར་ལྟ་དང་ད་ལྟའི་གནས་བབ་ལ་དབྱེ་ཞིབ། མ་འོངས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་བསམ་གཞིག་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ། ཁོང་མོ་ཚོའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་སྒྲ་དོན་དང་སྒྱུ་རྩལ་མཚོན་ཐབས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་བོད་མོའི་ཁྱད་ཆོས་མངའ་བའི་གསར་རྩོམ་གྱི་ལམ་ཆེན་དུ་བརྩོན་པར་ཀྲུང་དབྱང་

གསལ་བསྒྲགས།

ཉེ་མཆན།